راهنمای تحصیل در آلمان

راهنمای تحصیلی در آلمان

ساختار سیستم تحصیلی آلمان 

 چرا آلمان 

هزینه ها  

تحصیل به زبان انگلیسی

 ‌‌تحصیلات‌ قبل از دانشگاهی‌

‌تحصیلات‌ دانشگاهی‌

 دوره های تحصیلی

نحوه‌ ارزشیابی‌ مدارک‌ تحصیلی‌

‌‌ تحصیل در آلمان

اگر به تحصیل در آلمان علاقه دارید، امکان انتخاب بین ۳۰۰ دانشگاه، دانشگاه فنی، مؤسسات آموزش عالی فنی و یا مدارس عالی هنر و موسیقی را دارید.
در زیر اطلاعات مهم و عملی در مورد تحصیل در آلمان ارایه می شود:

مهلت درخواست پذیرش
برای شروع تحصیل در نیم سال زمستانی باید مدراک خود را حداکثر تا ۱۵ ژوئیه و برای شروع تحصیل در نیم سال تابستانی تا ۱۵ ژانویه ارسال کرده باشید.

شرایط پذیرش
دانشجویان ایرانی جهت دریافت پذیرش تحصیلی در آلمان نیاز به ارایه مدرکی دال بر موفقیت در کنکور سراسری و یا ارایه مدرکی دال بر اتمام تحصیلات دانشگاه آزاد اسلامی را دارند. درخواست پذیرش را باید برای بخش روابط بین الملل دانشگاه مربوطه (Akademisches Auslandsamt) بفرستید. لطفا” توجه کنید که کارهای اولیه حدود یک سال طول می کشد و شما می بایست به موقع اقدام به درخواست کنید! پس از دریافت پذیرش می توانید درخواست روادید تحصیلی نمایید. تمام مدارک لازم (دبیرستان، دانشگاه) باید به زبان آلمانی و یا انگلیسی ترجمه شده و از طرف وزارت دادگستری، وزارت امور خارجه ایران و نیز سفارت آلمان تأیید شود.

زبان تحصیل در دانشگاه های آلمان
در دانشگاه های آلمان اصولا” به زبان آلمانی تدریس می شود. به تدریج زبان انگلیسی نیز به عنوان زبان تدریس مورد استفاده قرار می گیرد. به هر حال شما باید ثابت کنید که به زبان تسلط لازم را دارید. برای زبان آلمانی ارایه مدرکی دال بر یادگرفتن حدود ۵۰۰ ساعت زبان لازم است.
ارزان بودن شهریه دانشگاهها نسبت به کشورهای انگلیسی زبان، شهریه هر ترم بسته به دانشگاه حدود ششصد یورو است( در بعضی ایالتها هنوز پانصد یورو که از امسال به هزینه ثبت نام اضافه شده تصویب نشده و هزیه هر ترم حدود صد یورو است) شما در تمام مقاطع(لیسانس، فوق لیسانس و دکترا) امکان تحصیل به زبان انگلیسی را خواهید داشت، چند سالی است دانشگاههای آلمان برای جذب بیشتر دانشجوهای اینترنشنال دوره های تحصیل به زبان انگلیسی در مقاطع مختلف گذاشته‌اند که فرصت خیلی خوبی برای دانشجوهای خارجی ایجاد شده است. بیش از چهار صد رشته در دانشگاه‌های آلمان به زبان انگلیسی وجود دارد، اطلاعات بیشتر راجع به هریک را می توان در سایت آموزش عالی آلمان پیدا کرد:http://www.daad.de/deutschland/studienangebote/idp/06542.en.html
با داشتن ویزای دانشجویی اجازه کار دانشجویی نیز وجود دارد(تعداد ساعت محدود). خرج زندگی بسته به شخص برای دانشجو ماهیانه بین چهارصد تا ششصد یورو است( درآمد کار دانشجویی ساعتی بین هشت تا ده یورو می‌باشد) امکان استفاده از خوابگاه‌های دانشجویی نیز تا حدی موجود است.
دانشجویان در آلمان به هیچ وجه به وسیله نقلیه شخصی احتیاج ندارند، سیستم حمل و نقل شهری خیلی مرتب و فراگیر هست و دانشجویان با خرید بلیط دانشجویی(که ارزانتر از بلیط معمولی است) می‌توانند در تمام شهر و منطقه پوشش دهنده بلیط با وسیله نقلیه عمومی تردد کنند. در شهرهای شمالی این بلیط حتی برای منطقه بزرگتری که یک استان رو شامل می شود معتبر است.
دیگر مزایا
- آلمان کشور خیلی امن،منظم و تمیزی است.
- با ویزای دانشجویی به کل کشورهای عضو شنگن و سوئیس می توان سفر کرد.
- ویزای دانشجویی برای طول تحصیل داده می شود و بعد از پایان تحصیل معمولا برای شش ماه تمدید می شود که دانشجو فرصت گشتن به دنبال کار را داشته باشد.
- ویزای دانشجویی آلمان مثل ویزای دانشجویی آمریکا یا کانادا محدودیت ندارد به این معنی که شما به راحتی می توانید سفر کنید چون ویزای شما با خارج شدن از مرز باطل نمی شود.
خبر مهم
با وجود قدمت طولانی دانشگاه ینا و ارائه بیش از ۱۳۰ رشته دانشگاهی، تحصیل در دانشگاه ینا هنوز رایگان است. امکانات مناسب و از جمله برخورداری از یکی از مدرن‌ترین کتابخانه‌های اروپا، ۲۱ هزار دانشجو را به این شهر جذب کرده است.

دانشگاه فریدریش شیلر(Friedrich-Schiller-Universität Jena)
، در ایالت تورینگن آلمان و در شهر ینا (Jena)، واقع شده است. این دانشگاه، از قدمتی بیش از ۴۰۰ سال برخوردار است و تاسیس آن به سال ۱۵۵۸ میلادی باز می‌گردد. دانشگاه به یاد ادیب پرآوازه آلمانی، فریدریش شیلر، نام گذاری شده است که خود در حدود ۱۰ سال در بین سال‌های ۱۷۸۹ تا ۱۷۹۹ میلادی، در دانشگاه ینا به تدریس رشته تاریخ مشغول بوده است.
تنوع رشته‌ها و از همه مهم‌تر رایگان بودن تحصیل در دانشگاه ینا، از جمله عواملی است که بیش از ۲۱ هزار دانشجوی آلمانی و خارجی را به این دانشگاه جذب کرده است. لازم به ذکر است بر طبق آمار دانشگاه، در ترم تحصیلی جاری، ۱۷ دانشجوی ایرانی در دانشگاه ینا مشغول به تحصیل هستند
تحصیل در دانشگاه ینا، بدون شهریه
شهریه تحصیلی در دانشگاه ینا هنوز تصویب نشده است و متقاضیان تحصیل در دانشگاه ینا، تنها مبلغی در حدود ۱۴۰ یورو در هر ترم بابت هزینه‌های خدمات دانشجویی پرداخت می‌کنند. از جمله موارد استفاده از خدمات دانشجویی که با پرداخت این هزینه امکان‌پذیر می‌شود، استفاده رایگان از وسایل حمل و نقل عمومی در شهر محل سکونت و در مواردی در شهرهای مجاور می‌باشد

چرا تحصیل در آلمان

آلمان مزایای زیادی برای ارائه کردن دارد. با بیش از 300 موسسه تحصیلات عالی، این کشور یکی از پیشتازان عرصع تحقیقات است. سالانه بیش از 230000 دانشجوی خارجی (12% از تمامی دانشجویان موجود در دانشگاه های آلمان) برای مطالعه و تحقیق به آلمان می آیند. آنها جذب برنامه های مطالعاتی و فزصت های عالی تحقیقاتی این کشور می شوند. علاوه بر این، تحصیل در آلمان به معنی حضور در اجتماعی بین المللی، با کیفیت دانشگاهی و آکادمیک بالا است.

 قیمت های مناسب

مقصدی در حال رشد

تنوع

تحقیق

مدارک معتبر در سطح بین المللی

 موسسات عالی تحصیلی در آلمان معمولاً شهریه دریافت نمی کنند. احزاب سیاسی دموکراتیک در آلمان دریافته اند که دانش پژوهان جوان امروز، تصمیم گیرندگان فردا خواهند بود. بنابراین یکی از اهداف اصلی تشکیلات سیاسی آنها، حمایت مالی از دانشجویان ممتاز و برجسته است.

آلمان مهد فرصت ها است. نه تنها در تعداد (300 موسسه) بلکه کیفیت معتبر جهانی در زمینه تحصیلات، این کشور را به یکی از کشورهای پیشرو در زمینه تحقیق، علم و فناوری است.

  فرصت های یادگیری و پیشرفت استعدادهای فردی در آلمان بی شمار است که این مزیت، در انتخاب های ممکن در بین رشته های دانشگاهی موجود برای دانشجویان، به خوبی قابل مشاهده است. دامنه انتخاب های مطالعاتی، رشته ها و مدارکی که توسط دانشگاه های آلمان ارائه می شود، متنوع و گسترده است که فرصتهای بی نظیری را در اختیار دانشجویان قرار می دهد. بدین گونه، موسسات آموزش عالی در آلمان بی همتا هستند، چرا که توسعه فردی را در دوره های تحصیلی دانشجویان حمایت نموده و این ترکیب تمامی دانشجویان را قادر می سازد که رشته مناسب با مهارت، استعداد و علایق خاص خود برگزینند.  

دانشگاه های آلمان در تحقیقات و تدریس سرآمد هستند. اهمیت ویژه بر روی تحقیق پایه گذارده شده و دانش مدرن و به روز، از محققان برجسته سرتاسر دنیا، به دانشجویان منتقل می شود. تعلیمات عالی در دانشگاه های آلمان بر روی اتحاد نزدیک تحقیق و آموزش بنا شده که کاملاً بی رقیب است. 

یک دوره آموزشی در آلمان به دانشجویان تضمین مدرکی معتبر در سطح بین الملل می دهد چرا که سیستم تحصیلی این کشور تحت تحولات اساسی قرار گرفته است تا خود را در راستای اعلامیه بولونیا و هم طراز با سیستم های تحصیلی اتحادیه اروپا قرار دهد. به علاوه، دانشگاه های آلمان در ثبت شبکه های سراسری جهانی ممتاز هستند. موسسات تحصیلات عالی، گرایش بین المللی قوی دارند که در بردارنده دانشجویان و دانشکده هایی از سرتاسر دنیا بوده و گرایشی درون رشته ای دارد. آنها فرصت هایی را در تبادل دانشجویان خارجی در محیطی مطالعاتی ایجاد می کنند که بهترین محققان و ایده های دنیا را درهم ادغام نماید.

تحصیلات‌ قبل از دانشگاهی‌

کودکان‌ از 3 سالگی‌ وارد مهد کودک‌(Kindergarten) می‌شوند که‌ آموزش‌ قبل‌ از دبستان‌ است. آموزش‌ رسمی‌ نیز از 6 سالگی‌ آغاز می‌شود. آموزش‌ ابتدایی‌ در مدارسGrundschule برابر 4سال‌ است. در این‌ مدت‌ کودکان‌ با محیط، نحوه‌ آموزش‌ و شرایط‌ محل‌ تحصیل‌ آشنا می‌شوند و خواندن‌ و نوشتن‌ را همراه‌ دروس‌ ابتدایی‌ می‌آموزند. سپس‌ دوره‌ای‌ 6 ساله‌ را با برنامه‌های‌ جدید آموزشی‌ شروع‌ می‌کنند. تحصیل‌ در مدارس‌Gymnasium وRealschule و Hauptschule ادامه‌ می‌یابد. در پایان‌ این‌ دوره، دانش‌آموزان‌ بعد از 9 سال، مدرک‌ Hauptschulabschluss یا بعد از 10 سال‌ مدرک‌Realschulabschluss می‌گیرند. سپس‌ در دو گروه‌ وارد مرحله‌ پایانی‌ دوران‌ دبیرستان‌ می‌شوند. یگ‌ گروه‌ برای‌ گذراندن‌ دوره‌های‌ کارآموزی‌ وارد مدارس‌ فنی‌ می‌شوند و با گذراندن‌Fachoberschule وBerufsfachschule دیپلم‌ فنی‌ Fachhochschulreife می‌گیرند سپس‌ وارد بازار کار یا مدارس‌ عالی‌ فنی‌ می‌شوند. گروه‌ دوم‌ در دبیرستان‌های‌Gymnasiale Oberstufe با گرایش‌های‌ گوناگون‌ ادامه‌ تحصیل‌ می‌دهند که‌ پس‌ از 13 سال، دیپلم‌ عمومی‌ دبیرستان‌(Allgemenine Hochschulreife) یاAbitur می‌گیرند که‌ می‌توانند وارد دانشگاه‌ها شوند.

‌‌

تحصیلات‌ دانشگاهی‌

‌تحصیلات‌ دانشگاهی‌ در آلمان‌ در دانشگاه‌ها، مجتمع‌های‌ آموزش‌ عالی، دانشگاه‌های‌ عالی‌ آموزش‌ هنر، مدارس‌ عالی‌ فنی، و غیره‌ امکان‌پذیر است. شرط‌ ورود به‌ دانشگاه‌ها و مدارس‌ عالی‌ فنی‌ داشتن‌ دیپلم‌ دبیرستانی‌ سیزده‌ ساله‌(Abitur) است. دارندگان‌ دیپلم‌های‌ دبیرستانی‌ 12 ساله‌ خارج‌ از کشور آلمان‌ پس‌ از گذراندن‌ آزمون‌ تشخیص‌ علمی(Feststellungsprüfung)، به‌ تقاضای‌ داوطلب، یا پس‌ از طی‌ دوره‌های‌ یک‌ ساله‌Studienkolleg در کالج‌های‌ مقدماتی، می‌توانند به‌ دانشگاه‌ راه‌ یابند. انتخاب‌ رشته‌ دانشگاهی‌ نیز بر اساس‌ نوع‌ تحصیل‌ در این‌ کالج‌ها و نمرات‌ اخذ شده‌ صورت‌ می‌گیرد. البته‌ در دانشگاه‌ امکان‌ تغییر رشته‌ میسر است. شرط‌ ورود به‌ مدارس‌ عالی‌ فنی‌ Fachhochschule (FH) برای‌ دانش‌ آموزانی‌ که‌ در نظام‌ آموزشی‌ آلمان‌ تحصیل‌ کرده‌اند داشتن‌ گواهینامه‌ پایان‌ تحصیلات‌ 12 ساله‌ دیپلم‌Fachhochschulreife) )است.

تحصیلات‌ دانشگاهی‌ شامل‌ دو دوره‌ پایه‌ و اصلی‌ است. دوره‌ پایهُّ(Diplom – Vorprüfung) حداقل‌ 4 نیم‌ سال‌ طول‌ می‌کشد و دوره‌ اصلی‌ حداقل‌ 4 نیم‌ سال‌ برای‌ مدارس‌ عالی‌ فنی‌ و حداقل‌ 8 نیم‌ سال‌ برای‌ دانشگاه‌ها می‌باشد.

دانشگاه‌ها در آلمان‌ مستقل‌ هستند و بودجه‌ کلیه‌ مراکز آموزش‌ عالی‌ که‌ دولتی‌ هستند از طرف‌ مسئولان‌ ایالتی‌ و وزارت‌ فرهنگ‌ آلمان‌ تأمین‌ می‌شود.

دوره های تحصیلی

1. Diplom - Vorprürung یا: Zwischenprüfung شامل‌ حداقل‌ 4 نیم‌ سال‌ تحصیلات‌ پایه‌ که‌ فقط‌ منجر به‌ ادامه‌ تحصیل‌ در دوره‌ بعدی‌ دانشگاهی‌ است‌ و مجوزی‌ برای‌ بازار کار محسوب‌ نمی‌شود. این‌ دوره‌ شامل‌ دروس‌ عملی‌ و نظری‌ است؛ البته‌ دروس‌ اجباری‌ باید حداقل‌ 20 ساعت‌ در هفته‌ باشد

Diplom Ing.I (GH) - Diplom (FH) - Diplom Ing. (FH).2این مدارک‌ در مدارس‌ عالی‌ فنی‌(FH) یا مجتمع‌های‌ آموزش‌ عالی‌(GH) اعطا می‌شوند. دوره‌ اصلی‌ حداقل‌ شامل‌ 4 نیم‌ سال‌ (شش‌ ماهه) است‌ که‌ بعد از گذراندن‌ دوره‌ پایه‌ (Diplom – Vorprürung) و یک‌ دوره‌ کارآموزی‌ آغاز می‌شود. در پایان، دانشجو پایان‌ نامه‌ تحصیلی‌ را نیز ارایه‌ می‌دهد.

Diplom Ing. II (GH) - Diplom - Diplom Ing - Magister Artium .3دوره‌های‌ پیوسته‌ حداقل‌ 12 نیم‌ سال‌ )با احتساب‌ دوره‌ پایه (طول‌ می‌کشد. این‌ دوره‌ها در دانشگاه‌ها گذرانده‌ می‌شوند که‌ با امتحانات‌ نهایی‌ و پایان‌ نامه‌ تحصیلی‌ همراه‌ است.

‌Doktor (Dr.) Doktor Ingenieur (Dr.Ing.) .4 : برای‌ ورود به‌ این‌ دوره‌ معدل‌ خوب‌ مورد نیاز است. کسانی‌ که‌ مدارک‌ کارشناسی‌ ارشد را خارج‌ از کشور آلمان‌ گرفته‌اند، اغلب‌ دروس‌ جبرانی‌ و امتحاناتی‌ می‌گذرانند. سپس‌ یکی‌ از استادان‌ به‌ دانشجو پیشنهاد پژوهش‌ می‌دهد یا پیشنهاد دانشجو را بررسی‌ می‌کند. بعد از موافقت‌ اجازه‌ شروع‌ پژوهش‌ به‌ دانشجو داده‌ می‌شود. دوره‌ دکترا در آلمان‌ فقط‌ پژوهشی‌ است‌ و سه‌ تا پنج‌ سال‌ طول‌ می‌کشد. نوشتن‌ پایان‌ نامه‌ و دفاع‌ موفقیت‌آمیز از آن‌ و سپس‌ انتشار پایان‌ نامه‌ دکترا، همچنین‌ امتحانات‌ شفاهی‌ از دروس‌ اصلی‌ مربوط‌ به‌ پژوهش، مراحل‌ پایانی‌ این‌ دوره‌ است.

‌

نحوه‌ ارزشیابی‌ مدارک‌ تحصیلی‌

‌.1 مدارک‌ُّDiplom - Vorprüfung وُّZwischenprüfung ، با شرط‌ داشتن‌ دیپلم‌ دبیرستان، "کاردانی" ارزشیابی‌ می‌شود.

.2مدارک‌ Diplom Ingenieur I (GH) - Diplom (FH) - Diplom Ingenieur (FH) صادره‌ از کلیه‌ مدارس‌ عالی‌ فنی‌ و مجتمع‌های‌ آموزش‌ عالی‌ که‌ منجر به‌ اخذ دیپلم‌(I) می‌شود، "کارشناسی" ارزشیابی‌ می‌شود.

. 3مدارک‌‌Diplom Ingenieur II (GH)-Diplom-Diplom Ingenieur-Magister Artium (MA) صادره‌ از کلیه‌ دانشگاه‌ها، مجتمع‌های‌ آموزش‌ عالی‌ و دانشگاه‌های‌ آموزش‌ عالی‌ هنر که‌ منجر به‌ اخذ دیپلم‌(II) می‌شود "کارشناسی‌ ارشد پیوسته" ارزشیابی‌ می‌شود.

.4مدارک Doktor Ingenieur (Dr. Ing.) وDoktor (Dr.) با شرط‌ داشتن‌ کارشناسی‌ ارشد، "دکترا" ارزشیابی‌ می‌شود.

‌تبصره: مدارک‌ دانشگاه‌های‌ خصوصی‌ آلمان‌ که‌ توسط‌ وزارت‌ فرهنگ‌ این‌ کشور در زمان‌ شروع‌ تحصیلات‌ تأیید شده، در سطح‌ دوره‌ مورد تأیید ارزشیابی‌ می‌شود.

برگرفته

Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift

ارائه بیش از ۶۲ رشته دانشگاهی در کنار امکان تحصیل به زبان انگلیسی تنها بخشی از امکاناتی است که دانشگاه ماگدبورک در اختیار متقاضیان تحصیل در آلمان قرار می‌دهد. تحصیل رایگان در این دانشگاه را نیز باید به سایر مزایا افزود. دانشگاه ماگدبورگ (Universität Magdeurg)، واقع در ایالت زاکسن آنهالت (Sachsen-Anhalt) در سال ۱۹۹۳ تاسیس شده است و جزو جدیدترین دانشگاه‌های آلمان به حساب می‌آید. دانشگاه‌های شرق آلمان برای جذب دانشجویان تبلیغ بیشتری می‌کنند، اما امسال دانشگاه ماگدبورگ نشان داد که نیاز چندانی به تبلیغ برای داوطلبان ندارد. ۳۲۰۰ متقاضی تحصیل در ترم جاری میلادی (۲۰۰۹ / ۲۰۱۰) در این دانشگاه ثبت‌نام کرده‌اند. شهرت دانشگاه ماگدبورگ در رشته‌های فنی و مهندسی، به ویژه در بخش ماشین‌آلات سنگین است. سطح بین‌المللی دانشگاه ماگدبورگ نیز در طی سال‌های اخیر افزایش داشته است و همین موضوع نیز باعث شده که بیش از ۱۳ درصد از دانشجویان این دانشگاه را دانشجویان غیرآلمانی تشکیل دهند. آماری که برای دانشگاهی در شرق آلمان، موفقیت بزرگی محسوب می‌شود. تحصیل رایگان در ۶۲ رشته دانشگاهی دانشگاه ماگدبورگ از ۹ دانشکده تشکیل شده است که امکان تحصیل در بیش از ۶۲ رشته‌ی دانشگاهی را فراهم می‌کنند. در میان دانشکده‌ها می‌توان به دانشکده مهندسی مکانیک، دانشکده برق و فن‌آوری اطلاعات، دانشکده علوم کامپیوتر، دانشکده ریاضیات، علوم پزشکی، علوم طبیعی و دانشکده علوم انسانی اشاره کرد. Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: در دانشگاه ماگدبورگ می‌توان به زبان انگلیسی نیز تحصیل کردشهریه در دانشگاه ماگدبورگ هنوز تصویب نشده است و در تحصیل در این دانشگاه رایگان است. دانشجویان برای هر ترم تنها مبلغی در حدود ۶۵ یورو بابت هزینه خدمات دانشجویی پرداخت می‌کنند. از جمله موارد استفاده از خدمات دانشجویی که با پرداخت این هزینه امکان‌پذیر می‌شود، استفاده رایگان از وسایل حمل و نقل عمومی در شهر محل سکونت و در مواردی در شهرهای مجاور می‌باشد. در ایالت‌های تورینگن و زاکسن آنهالت، در صورتی‌ که ۴ ترم از زمان تعیین شده برای اتمام دوره‌ی تحصیلی گذشته باشد، دانشجویان موظف به پرداخت ۵۰۰ یورو در هر ترم در دانشگاه‌های دو ایالت نام برده هستند. تحصیل به زبان انگلیسی در دانشگاه ماگدبورگ در کنار ارائه بیش از ۶۲ رشته دانشگاهی، امکان تحصیل به زبان انگلیسی نیز در دانشگاه ماگدبورگ فراهم شده است. تحصیل در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در رشته مدیریت و اقتصاد، تحصیل در رشته مهندسی شیمی و مهندسی پزشکی در مقطع کارشناسی ارشد و تحصیل در مقطع دکترا در رشته اقتصاد از جمله رشته‌های تحصیلی‌ای هستند که در مقاطع ذکر شده به زبان انگلیسی ارائه می‌شوند. تحصیل و نوشتن رساله در سایر رشته‌ها نیز در مقطع دکترا در صورت موافقت استاد راهنما به زبان انگلیسی امکان‌پذیر است. برای ورود به وب سایت دانشگاه بر روی لینک پایین صفحه کلیک کنید دوره‌ی دکترا در آلمان؛ شرایط و هزینه‌ها Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: سالانه در حدود ۲۴ هزار نفر، در دوره‌ی دکترا از دانشگاه‌های آلمان فارغ‌التحصیل می‌شوند در دانشگاه‌های آلمان در دوره‌های دکترا، کلاس درس برگزار نمی‌شود. قدم اول پیدا کردن موضوع و همچنین استاد راهنمایی است که با طرح موضوع موافقت کند. نوشتن پایان‌نامه به زبان انگلیسی نیز در صورت توافق استاد امکان‌پذیر است. علاقه‌مندان به تحصیل در مقطع دکترا، پس از پایان دوران تحصیل در مقطع کارشناسی‌ارشد، اقدام به نوشتن رساله‌ی دکترا می‌کنند. هدف از تحصیل در مقطع دکترا، گشودن مباحث جدید علمی در رشته مورد علاقه‌ی داوطلب است، این دوره در قالب امتحانی نهایی به پایان می‌رسد. شاید شرایط کمی ساده به نظر برسد، اما برای دریافت مدرک دکترا، راه سخت و پر فراز و نشیبی پیش روی علاقه‌مندان است. سالانه در حدود ۲۴ هزار نفر، در دوره‌ی دکترا از دانشگاه‌های آلمان فارغ‌التحصیل می‌شوند. اما آمار دقیقی از دانشجویان این دوره و همچنین افرادی که به دلایل مختلف از ادامه راه باز می‌مانند، در آلمان در دست نیست. انگیزه بسیاری از افراد برای تحصیل در دوره دکترا، افزایش درآمد و استفاده از امکانات بیشتر در زمینه‌های شغلی در آینده است. درآمد سالانه‌ی افرادی که در رشته‌های علوم پزشکی و مدیریت با مدرک دکترا مشغول به کار می‌شوند، در مقایسه با سایر همکاران خود بدون مدرک دکترا، در آلمان تا حدود ده‌ها هزار یورو متفاوت خواهد بود. قدم اول برای پذیرش در دوره‌ی دکترا اما اولین قدم برای ورود به دوره‌ی دکترا چیست؟ زیلکه روسلر که دانش‌آموخته‌ی رشته فیلم و تئاتر است، پیدا کردن موضوع رساله را سخت‌ترین مرحله‌ی کار می‌داند: «در واقع سخت‌ترین کار در ابتدا این بود که ببینی، اصلا در مورد چه موضوعی می‌خواهی تحقیق کنی؟ ما دانشجوهای رشته‌های علوم انسانی موضوعی مشخص از استاد راهنما دریافت نمی‌کنیم، بلکه باید شخصا باید به فکر موضوع و موافقت استاد راهنما با آن باشیم. مهم این است که باید موضوعی را انتخاب کنی که قبلا روی آن کار علمی نشده باشد. نه اینکه چند تا کتاب را خلاصه نویسی کنی، این اسمش کار علمی نیست. فکرکردن روی همین موضوع چند ماه از من وقت گرفت.» در دانشگاه‌های آلمان در فرم کلاسیک دوره‌ی دکترا در رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی، کلاس درس به شکلی که در سایر مقاطع تحصیلی مرسوم است، وجود ندارد. بنابراین انتخاب موضوع و پیدا کردن استادی که علاقه‌مند به سرپرستی پروژه باشد، مهم‌ترین اقدام است. تامین هزینه‌های زندگی یکی از مسائل پیش روی دانشجوهای دوره‌ی دکترا، تامین مالی هزینه‌های زندگی است. گفتنی است که تحصیل در دوره‌ی دکترا در دانشگاه‌های آلمان، رایگان است. اما دانشجویان هزینه‌های دیگری نیز دارند که برای رفع آن بایستی کار کنند. اجازه کارکردن برای دانشجویان بیش از ۲۰ ساعت در هفته نیست، بنابراین عده‌ای به درخواست بورس تحصیلی روی می‌آورند. برخی از دانشجویان دوره‌ی دکترا نیز در دانشگاه مشغول به کار می‌شوند. این افراد در زمینه تحقیقاتی مرتبط با موضوع پایان‌نامه‌شان، زیر نظر استاد راهنما تحقیق می‌کنند. یعنی با یک تیر دو نشان. نوشتن پایان ‌نامه، در کنار کار در دانشگاه و تامین زندگی دانشجویی. آنکه گرهارد، دانشجوی رشته جامعه‌شناسی است و تحقیقاتی در زمینه مشکلات مالی دانشجویان دکترا در آلمان انجام داده است. از او پرسیدیم، کار دانشجویی در دانشگاه برای دانشجویان دکترا در کدام رشته‌ها پردرآمد تر است؟ «به نسبت نوع رشته متفاوت است. رشته‌هایی وجود دارند که در آن‌ها هزینه‌ها مناسب‌تر است. به طور مثال در رشته‌های اقتصاد و فنی و مهندسی معمولا دانشجوهای دکترا در دانشگاه کار پیدا می‌کنند و می‌توان گفت که به نسبت دانشجویان رشته‌های علوم انسانی و طبیعی حقوق بیشتری هم دریافت می‌کنند.»\ برای شنیدن این مطلب بر روی لینک پایین صفحه کلیک کنید تحصیل در دانشگاه‌های آلمان به زبان انگلیسی Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: با دگرگونی نظام آموزش عالی در آلمان، امکان تحصیل در بسیاری از رشته‌ها به زبان انگلیسی فراهم شده است. در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا‌ تنوع و تعدد رشته‌ها برای تحصیل به زبان انگلیسی نسبت به مقطع کارشناسی بیشتر است. با تغییرات نظام آموزش عالی در آلمان، امکان تحصیل به زبان انگلیسی در بسیاری از رشته‌ها در دانشگاه‌های این کشور گسترش یافته است. بنا بر اطلاعات منتشر شده از سوی موسسه تبادلات آکادمیک آلمان (DAAD) ۲۳ رشته در مقطع کارشناسی با گرایشات فنی و مهندسی و به زبان انگلیسی در دانشگاه‌های آلمان تدریس می‌شود. در میان این رشته‌های می‌توان به مهندسی الکترونیک، فناوری اطلاعات، مهندسی مکانیک و هوافضا، در دانشگاه‌هایی همچون آخن، کارلسروهه، برمن و مان‌هایم اشاره کرد. در رشته‌های زیر مجموعه علوم انسانی، امکان تحصیل به زبان انگلیسی، در ۲۱ رشته در زمینه‌های مطالعات زبان، ادبیات و فرهنگ فراهم شده است. از این جمله‌اند رشته‌های ادبیات تطبیقی، روانشناسی، علوم سیاسی و روابط بین‌الملل که در دانشگاه‌هایی همچون بن، برلین، برمن و گوتینگن تدریس می‌شوند. ۴۱ رشته در شاخه‌های حقوق، اقتصاد و علوم اجتماعی نیز در مقطع کارشناسی ایجاد شده است. اقتصاد بین‌الملل و مطالعات اروپا نمونه‌هایی در همین زمینه هستند. در رشته‌هایی همچون ریاضی و سایر علوم طبیعی، متقاضیان می‌توانند در ۲۸ رشته این گروه، به زبان انگلیسی تحصیل کنند. دانستن این نکته برای متقاضیان تحصیل به زبان انگلیسی ضروری است که در برخی از رشته‌های نام برده، تحصیل تنها در ترم‌های اول دوره کارشناسی به زبان انگلیسی است و در ترم‌های پایانی این دوره کلاس‌ها به زبان آلمانی برگزار می‌شود. بنابراین متقاضیان بایستی به هر دو زبان مسلط باشند. تحصیل به زبان انگلیسی در مقطع کارشناسی‌ ارشد در مقطع کارشناسی ارشد، امکان تحصیل در ۳۷ رشته‌ مرتبط با علوم کشاورزی، جنگلداری و علوم تغذیه به زبان انگلیسی وجود دارد. از جمله دانشگاه‌های ارائه‌کننده این رشته‌ها می‌توان دانشگاه‌های گوتینگن، فرایبورگ، درسدن وهامبورگ را نام برد. در همین مقطع امکان تحصیل در ۱۲ رشته زیرمجموعه هنر فراهم شده است. در این زمینه دانشگاه‌هایی همچون دانشگاه وایمار‌ بن، کلن و هامبورگ، رشته‌هایی نظیر طراحی، علوم ارتباطات و فیلم و سینما را ارائه می‌دهند. اما بیشترین تعداد رشته‌ها در این بخش، مربوط به رشته‌های فنی و مهندسی است. ۱۴۵ رشته در این گروه به زبان‌های انگلیسی و آلمانی ارائه می‌شود. در بخش علوم پزشکی و داروسازی نیز امکان تحصیل ۲۰ رشته به زبان انگلیسی ایجاد شده است. تحصیل به زبان انگلیسی در مقطع دکترا در مقطع دکترا نیز در بخش علوم کشاورزی، جنگلداری و علوم تغذیه، ۹ رشته در دانشگاه‌هایی همچون بن، گیسن، گوتینگن و براندن‌بورگ به زبان انگلیسی ارائه می‌شود. دانشگاه‌هایی همچون درسدن، وایمار، دارمشتات، اشوتگارت، آخن و کارلسروهه در رشته‌های فنی و مهندسی در مقطع دکترا، ارائه‌کننده ۲۹ رشته هستند. در رشته‌های علوم طبیعی، در همین مقطع، دانشگاه‌های مونستر، زارلند، کلن، توبینگن و بن، تحصیل ۱۲۴ رشته به زبان انگلیسی را فراهم کرده‌اند. در رشته‌های اقتصاد و علوم اجتماعی‌، امکان تحصیل در مقطع دکترا در ۵۲ رشته فراهم شده است. از میان دانشگاه‌های ارائه‌کننده این رشته‌ها، می‌توان به طور مثال به دانشگاه‌های کنستانس، هایدلبرگ، برمن و گوتینگن اشاره کرد. تحصیل در این رشته‌ها، در دانشگاه‌های نام برده در مقطع دکترا تنها به زبان انگلیسی است.

ساختار سیستم تحصیلی آلمان

تحصیلات عالی:

در این کشور، موسسات معتبر در ایالت و موسسات معتبر عمومی در طبقه بندی تحصیلات عالی وجود دارند که با عناوین زیر شناخته می شوند:

دانشگاه ها (universitaten) و موسسات هم طراز تحصیلی عالی (مدارس فنی / دانشگاه های فنی / دانشگاه های تربیت معلم)

کالج های هنر و موسیقی (Kunsthochschulen and Musikhochschulen)

Fachhochschulen (دانشگاه های علوم کاربردی)

سال تحصیلی:

کلاسها از اکتبر تا سیپتامبر

تعطیلات طولانی مدت از آگوست تا سپتامبر

زبان مورد تدریس: آلمانی و انگلیسی

مراحل تحصیلی:

سطح تحصیلی غیر دانشگاهی پس از دبیرستان (نوع فنی و حرفه ای)

تحصیلات غیردانشگاهی بعد از دبیرستان در مدارس برگزار می شود.

مرحله اول سطح دانشگاهی

Fachhochschulen (دانشگاه های علوم کاربردی): دوره های تحصیلی کاربردی را عمدتاً در رشته های مهندسی، اقتصاد، کار و امور اجتماعی، مدیریت عمومی و قانونی، و سلامتی و درمان ارائه می دهد.

مرحله دوم سطح دانشگاهی: hauptstudium

مرحله دوم شامل تحصیلات پیشرفته تری (hauptstudium) است که منتهی به امتحانات پایان دوره می گردد.

مرحله سوم سطح دانشگاهی: پیشرفته

دوره های دکترا تنها در دانشگاه ها (Universitäten) ارائه می شوند. چندین روند برای پذیرش دکترا از دانشگاه، برای دارندگان خاص مدارک کسب شده از کالج ها، وجود دارد. دوره تحصیلات دکترا، که به عنوان دوره پیشرفته شناخته می شود، شامل 2 تا 4 سال تحقیق مستقل و ارائه پایان نامه پس از مدرک دیپلم / Erstes Staatsexamen / کارشناسی ارشد هنر / علوم می باشد.

تربیت مدرس:

تعلیم  مدرسان مدارس ابتدایی و پیش دبستانی

تعلیم مدرسان  دبیرستان

مدرسان دبیرستان (Hauptschule, Realschule, Gymnasium, Sonderschule و معلمان مدارس حرفه ای) نیز در مدت 3.5 تا 4.5 سال در دانشگاه ها تحصیل می کنند.

تعلیم مدرسان عالی

هیچ شرط قانونی برای تعلیم مخصوص مدرسان عالی وجود ندارد.

تحصیلات غیر سنتی:

تحصیلات عالی از راه دور

دوره های دیپلم، کارشناسی ارشد نیز مانند دوره های کارشناسی توسط Fernuniversität Hagen، distance Fachhochschulen و تعدادی از موسسات بصورت از راه دورا ارئه می شوند.

تحصیلات عالی مادام العمر

بیشتر Lander قوانین خاصی در ادامه تحصیل دارند (Weiterbildung).

تحصیلات عالی در صنعت

ادامه تحصیل فنی در صنعت در سطح فراشرکتی، توسط خود شرکت ها،  موسسات صنعتی و بازرگانی و اتاق های بازرگانی و تجاری و همچنین  اصناف تجاری ارائه می شود.