انگیزه ­ها و بازدارنده­ های برجسته در مجموعه­ ی امنیتیِ منطقه ­ایِ دریاچه­ ی مازندران

انگیزه ها و بازدارنده های برجسته در

مجموعه ی امنیتی منطقه ای دریاچه ی مازندران

تایید شده و انتشار یافته در فصلنامه علمی و پژوهشی راهبرد دفاعی

سال نهم ، شماره 35، زمستان 1390، ص 143    ->  اینجا

حسین رفیع (1) ، پیمان جعفری تهرانی (2) ، روح الله تقی نژاد (3)

چکیده

هدف مقاله­ ی پیش­رو برجسته ­سازی و شناسایی مهمترین انگیزه ­ها و چالش­ها برای تکوین مجموعه­ ی امنیتی منطقه­ا ی دریاچه­ ی مازندران است. مسائل امنیتی و راهبردی چون حضور رقابت­ آمیز بیگانگان، چالش تحکیم رژیم حقوقی دریاچه، بحران نظامی شدن آن و در پی، معضل چگونگی بهره ­مندی از مواهب طبیعی بویژه منابع فسیلیِ گاز و نفت و همچنین چالش ترابری این انرژی و نیز، معضلات شدید زیست محیطی؛ از مهمترین چالش­ های پیش روی برای شکل­ گیری مجموعه­ ی امنیتی منطقه ­ای در حوزه­ ی مذکور به شمار می­روند.

منافع مشترک اقتصادی بویژه پتانسیل­ های فراوان منطقه برای درآمدهای سرشار از انرژی، قرابت جغرافیایی، تهدیدات و چالش­ های امنیتی مشترک یاد شده­ و نیز، وجود همبستگی­ های تاریخی و فرهنگی، سبب شده است که حوزه­ ی دریاچه­ ی مازندران و کشورهای ساحلی آن را بتوان چونان مجموعه­ ی امنیتی منطقه ­ای مطالعه کرد. به همین روی شناخت انگیزه­ها و بازدارنده­ ها جهت نیل به همین هدف بایسته به نظر می­ آید؛ تا بشود گام­ های عملی را در جهت تحقق آن برداشت و در فرجام با تقویت و توان­بخشی انگیزه­ ها و نیز، کاستن یا زدودن بازدارنده­ ها به امنیتـی فراگیر، بومی و تسهیل کننده­ی رشد اقتصادی و رفاه بیشتر برای مردمان کشورهای ساحلی دست یافت. نویسندگان مقاله برآنند تا ضمن بررسی مهمترین چالش­ ها و فرصت­ ها از میان عوامل برشمرده­ ی مذکور، بر جایگاه عوامل اقتصادی، بویژه عامل بایسته ­های انرژی ­محور، به عنوان برجسته ­ترین انگیزه برای تکوین مجموعه­ ی امنیتی منطقه­ ای دریاچه­ ی مازندران تأکید نموده و همچنین، چالش چگونگی پذیرش و وحدت آرا برای تحکیم رژیم حقوقی دریاچه­ ی مازندران را چونان مهمترین عامل بازدارنده برای مجموعه ی امنیتی یادشده، تبیین نمایند.

واژگان کلیدی: امنیت انرژی، دریاچه­ ی مازندران، رژیم حقوقی دریاچه­ ی مازندران، مجموعه امنیتی منطقه­ ای

(1) عضو هیات علمی و رییس گروه علوم سیاسی دانشگده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران (بابلسر)

[e-mail]

(2) دریادار دوم عرشه و فرماندهی دانشگاه علوم دریایی امام خمینی (ره) نوشهر نیروی دریایی ارتش

(3) کارشناس ارشد علوم سیاسی دانشگاه مازندران ، نویسنده مسئول

[e-mail]